Từ những năm đầu thế kỉ 19, tinh dầu đã trở thành một sản phẩm được yêu thích rộng rãi. Trong thời kỳ Ai Cập cổ, con người sử dụng tinh dầu để tạo ra mùi hương thơm và chăm sóc cho cơ thể. Nhưng, chúng ta có biết tinh dầu là gì, xuất xứ từ đâu, tác dụng của nó là gì và cách sử dụng nó ra sao? Hãy cùng tìm hiểu thông tin chi tiết qua bài viết dưới đây!
Tinh dầu là gì?
- Tên Tiếng Anh: Essential oil.
- Tên tiếng việt: Tinh dầu thiên nhiên, tinh dầu nguyên chất hoặc tinh dầu
“Tinh dầu là gì?” Tinh dầu là một dạng chất lỏng đầy các hợp chất bay hơi, được chiết xuất từ quá trình chung cấp hơi, ép lạnh, hoặc chiết xuất dung môi.
Nó được tìm thấy trong các bộ phận của cây cỏ thảo mộc, chẳng hạn như cành, vỏ, lá, thân, và rễ.
Tinh dầu được coi là nhựa sống của cây và chứa nguồn năng lượng dồi dào từ các loại cây cỏ thảo mộc. Nó còn mạnh hơn tới 50 đến 100 lần so với các loại thảo mộc sấy khô.
Phần lớn các loại tinh dầu tự nhiên không có màu, ngoại trừ một số loại như cam ngọt, sả chanh, và hoắc hương có màu đỏ hoặc màu khác.
Trong thời Ai Cập cổ đại, những người thượng lưu sử dụng chai tinh dầu để tạo mùi hương cho cơ thể của mình, chăm sóc sắc đẹp và giảm stres, căng thẳng. Hiện nay, với sự tiến bộ của công nghệ, tinh dầu được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực y học, sản xuất xà phòng, sữa tắm và chăm sóc cơ thể, và làm sạch không khí.
Lịch sử phát triển của Tinh dầu
Từ lâu đã được mệnh danh là “Quà tặng từ Thiên nhiên” vì nhiều tác dụng chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Từ những năm 19, những nghiên cứu về tinh dầu đã được thực hiện và sử dụng trong các phương pháp chăm sóc sức khỏe tổng hợp và đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới, đặc biệt là trong những nước như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Nguồn gốc của tinh dầu là một bí mật đã được quẩn giấu trong những thế kỉ, tuy nhiên sử dụng tinh dầu đã tồn tại trong rất lâu và ngày càng trở nên phổ biến hơn.
Phân loại tinh dầu
Hiện nay trên thị trường tinh dầu được chia ra làm 3 loại chính là:
Tinh dầu thiên nhiên nguyên chất
Tinh dầu tự nhiên là loại tinh dầu được chiết xuất hoàn toàn từ tảo tự nhiên và không chứa bất kỳ chất hóa học nào. Tinh dầu tự nhiên có nhiều lợi ích cho sức khỏe, có thể dùng để ăn uống theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, cần chú ý với những loại tinh dầu có tính dược mạnh hoặc không thể ăn như lộc đề, bách xù.
Tinh dầu không nguyên chất
Tinh dầu không nguyên chất là sản phẩm được tạo ra từ việc pha tinh dầu nguyên chất với một số hợp chất hóa học như cồn, dầu nền. Tuy nhiên, mùi hương ban đầu vẫn được đảm bảo. Tinh dầu không nguyên chất cũng có tác dụng tốt đối với sức khỏe, nhưng thường gặp tác dụng phụ và có độ tinh khiết không cao so với tinh dầu nguyên chất.
Tinh dầu tổng hợp hoặc hương liệu tổng hợp
Có một số người gọi mặt hàng này là nước hoa, tuy nhiên điều này hoàn toàn không đúng. Nước hoa là một sản phẩm được tạo nên từ việc kết hợp các loại hóa chất để tạo ra mùi tương tự như nước hoa tự nhiên. Ngoài ra, còn có thể tạo ra những loại nước hoa từ các loại cây không thể chiết xuất như: cà phê, trà trắng, hoa sen…
Tinh dầu được tạo ra bằng phương pháp nào?
Ép lạnh
Phương pháp ép lạnh được sử dụng phổ biến cho việc chiết xuất tinh dầu từ vỏ quả hoặc từ những loại cây hoặc cỏ có thể chiết xuất được tinh dầu. Một số loại tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp này bao gồm: tinh dầu cam, tinh dầu quýt, tinh dầu bưởi và tinh dầu chanh.
Do không bị tác dụng bởi nhiệt, tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp ép lạnh có chất lượng, độ đạt chuẩn về mùi vị và hàm lượng tinh dầu tốt nhất.
Ngoài ra, phương pháp ép lạnh còn được sử dụng để chiết xuất tinh dầu dừa, tinh dầu oliu và nhiều loại tinh dầu khác từ các loại thực vật.
Chưng cất hơi nước
Phương pháp chưng cất hơi nước là cách để tạo ra tinh dầu có độ tinh khiết cao. Vì thế, nhiều loại tinh dầu được chiết từ lá, hoa, rễ và vỏ cây thường sử dụng phương pháp này. Những loại tinh dầu như Oải hương, nhài, bạc hà, đàn hương, sả chanh cũng được chiết xuất bằng phương pháp này.
Nguyên liệu sẽ được đặt trong một bình kín và được nấu. Hơi nước sẽ kéo theo tinh dầu qua bình ngưng tụ, giúp cho tinh dầu tạo thành hỗn hợp chất lỏng.
Hầu hết các loại tinh dầu có trọng lượng nhẹ hoặc nặng hơn nước, không thể tan trong nước. Vì vậy, sẽ xảy ra hiện tượng tách lớp giữa nước và tinh dầu. Kết quả là, chúng ta có thể hỗn hợp tinh dầu và nước, rồi loại bỏ các tạp chất để nhận được tinh dầu nguyên chất.
Phương pháp chưng cất hơi nước cho ra độ tinh khiết rất cao, chỉ kém so với phương pháp ép lạnh.
Chiết xuất dung môi
Phương pháp chiết xuất tinh dầu này thường được sử dụng cho những loại tinh dầu (chủ yếu là tinh dầu hoa) có khó khăn trong việc chiết xuất và dễ bay hơi.
Do sự bay hơi dễ xảy ra khi chiết xuất tinh dầu theo phương pháp này, cần sử dụng một chất dung môi để giảm tình trạng bay hơi. Chất dung môi phổ biến nhất là rượu, còn có thể sử dụng axeton, propan, và hexane.
Phương pháp này cho kết quả chiết xuất tinh dầu chất lượng cao, tuy nhiên có thể gây ra sự pha trộn tạp chất trong chất dung môi còn lại. Vì vậy, tinh dầu được chiết xuất bằng phương pháp này thường không được dùng trong y học.
Công dụng của tinh dầu
Tinh dầu hoạt động như thế nào?
Khi mở một chai tinh dầu nguyên chất, mùi hương mạnh mẽ sẽ kích hoạt cảm giác vô cảm của bạn, sau đó lan tỏa ra tới các giác quan khác. Dù cách xa tinh dầu, mùi hương vẫn có khả năng tác động mạnh mẽ đến cảm giác của bạn.
Những tác dụng của tinh dầu
Thay đổi sản phẩm tẩy rửa: Cuộc sống hằng ngày của chúng ta phải gặp mặt với nhiều chất hóa học, như nước tẩy rửa phòng, xà phòng mùi thơm, nước, nước rửa sàn. Tinh dầu tự nhiên là một sản phẩm đến từ thiên nhiên, không có tác dụng phụ, còn giúp bạn tẩy sạch, vệ sinh nhà cửa, tạo mùi hương hiệu quả. Giảm stess: Hầu hết các loại tinh dầu đều có tác dụng giúp cho cơ thể giải tỏa stess, làm dịu tâm trí, giảm căng thẳng. Chăm sóc da: Với các thành phần chống viêm, chống khuẩn trong tinh dầu, tinh dầu giúp hỗ trợ điều trị một số bệnh da ngoài, giảm mụn và viêm da. Tạo mùi hương: Tinh dầu tạo ra mùi hương thư giãn tại nhà, văn phòng, công ty… giúp tăng cường khả năng làm việc của mỗi người. Loại bỏ côn trùng: Một số loại tinh dầu, như sả chanh, bạc hà… có tác dụng tốt trong việc loại bỏ côn trùng, đặc biệt là các loại côn trùng.
Tuy nhiên lợi ích của các loại tinh dầu sẽ tuỳ thuộc từng loại hoa do chúng chiết xuất ra. Tác dụng của tinh dầu sẽ tuỳ thuộc từng loại cây trồng nào thích hợp cho chiết xuất loại tinh dầu ấy.
Tinh dầu oải hương: mang mùi hương trầm ấm áp của những bông hoa Lavender tím nó thuộc về tác dụng giảm stress, mệt mỏi, giúp thư giãn.
Tinh dầu bưởi: mang hương thơm tươi mới thanh dịu, giúp sảng khoái đầu óc.
Tinh dầu sả chanh mang hương mùi dịu dễ chịu, giúp hỗ trợ hệ hô hấp, cải thiện tuần hoàn máu, giảm cảm nắng.
Tinh dầu rễ cây: giúp xua muỗi, hỗ trợ hô hấp, ngủ ngon giấc hơn, làm mát cơ thể giảm đau đầu, stress. ..
Tinh dầu quế: mang hương thơm đậm vị của vỏ quế giúp làm dịu cổ họng, giảm cảm nắng, hỗ trợ giảm cân. Tinh dầu tràm trà: giúp giảm mụn, viêm khớp cùng nhiều bệnh trên da, làm ấm toàn thân.
Tinh dầu bạc hà: mang hương thơm dịu của quế giúp chăm sóc sắc đẹp, giảm stress, trầm cảm, hỗ trợ giảm cân.
Tinh dầu sả: mang hương thơm tươi mát mới giúp át mùi, giảm say xe mà còn đẩy lùi một vài loại virus, vi khuẩn gây bệnh.
Tinh dầu chanh: mang hương thơm dịu dàng tươi mát giúp giảm đau đầu, stress, với hương mùi nhẹ nhàng dễ chịu.
Tinh dầu hồng đào: giúp làm mới không gian với màu sắc tươi sáng mà còn loại bỏ những vi sinh vật gây bệnh. Tinh dầu hương thảo: có chiết xuất từ một số lá sinh chất giúp cải thiện tâm trạng, gia tăng khả năng ghi nhớ, giảm mệt mỏi.
Cách sử dụng tinh dầu trong việc chăm sóc sức khỏe và làm đẹp
- Xông tinh dầu với máy xông: Phương pháp này là phương pháp đơn giản nhất hiện nay, bạn có thể xông tinh dầu qua máy lọc hay đèn xông. Mùi thơm của tinh dầu sẽ lan toả khắp nơi trong gia đình bạn.
- Hít không khí: Phương pháp này là phương pháp có rất lâu đời và phổ biến. Bạn chỉ cần hít đủ mạnh hơi tinh dầu có trong chai hoặc nhỏ 1 – 2 giọt ra lòng bàn tay dính với nhau và đặt lên mũi hít.
- Nhỏ tinh dầu vào muối: Nếu bạn không có đèn xông hay máy bạn có thể dùng cách này. Nhỏ 1 – 2 giọt tinh dầu vào muối hạt hay bông. Để cạnh giường bạn nằm tinh dầu sẽ ít bị bay hơi hơn nữa.
- Massage: Pha tinh dầu với dầu thực vật (dầu hướng dương, dầu oliu. ..) với tỉ lệ 2 giọt + 5ml dầu nền Massage nhẹ lên vùng vai gáy hay các nơi cần tác động.
- Ngâm cơ thể: Nhỏ 2 – 5 giọt tinh dầu vào chậu nước có nước nóng pha muối để ngâm sẽ giúp giảm đau và giảm mệt mỏi.
- Tắm: Nhỏ 5 – 10 giọt tinh dầu vào nước nóng ngâm sẽ giúp da mát và làm se lỗ chân lông, giảm mụn.
Xông toàn thân: Nhỏ 2 – 3 giọt tinh dầu vào chậu nước ấm rửa mặt cách mặt nước 5 – 10cm, lấy khăn ướt che và trùm kín bát nước. Hơi nước đem theo tinh dầu sẽ giúp làm mát, giảm mụn và kích thích hệ hô hấp.
Những lưu ý khi sử dụng tinh dầu
- Bảo quản chống bức xạ mạnh, nhiệt độ cao.
- Hạn chế tiếp xúc với oxy sử dụng rồi cần đậy nắp ngay nhằm phòng tránh gây hạ hạn sử dụng của tinh dầu.
- Bảo quản tinh dầu trong lọ thuỷ tinh sẫm màu.
- Không ăn hay sử dụng tinh dầu khi chưa có hướng dẫn của bác sỹ.
- Phụ nữ mang thai, cho con bú hay trẻ sơ sinh cũng nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng tinh dầu.
- Không để tinh dầu bắn vào da hay vết thương hở.
- Không bôi thẳng tinh dầu lên da.
Chúng ta đã cùng nhau hiểu tinh dầu là như thế nào? Tác dụng của tinh dầu đối với việc bảo vệ sức khoẻ và sắc đẹp. Mong rằng với bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu biết hơn về tinh dầu cùng các cách dùng tinh dầu hiệu quả
Thông tin được biên tập bởi: Chai lọ LITACO
